Xitoyning DeepSeek startapi OpenAI`ning ChatGPT`sidan qolishmaydigan, ammo ishlab chiqarish narxi bir necha barobar arzonroq bo‘lgan sun’iy intellekt modelini yaratish orqali jahon fond bozorlariga ta’sir ko‘rsatdi. DeepSeek haqida nimalar ma’lum va u qanday qilib muvaffaqiyatga erishdi — “Gazeta.uz” sharhida.
Shavkat Mirziyoyev Abu Dabida BAA sun’iy intellekt vaziri bilan ilg‘or texnologiyalarni rivojlantirishga qaratilgan strategik sheriklikni kengaytirish yo‘llarini ko‘rib chiqdi. Generativ SIni ishlab chiqish, uni turli sohalarda qo‘llash, SI universitetida talabalarni o‘qitish dasturini joriy etishga kelishildi.
Yil yakuniga kelib O‘zbekistonning IT va telekommunikatsiya xizmatlari eksporti hajmi 900 mln dollardan oshishi kutilmoqda. Davlat organlarining 3000 nafar xodimi, shuningdek, hokimlar va ularning o‘rinbosarlari sun’iy intellekt sohasida malaka oshirishi rejalashtirilmoqda.
Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi sun’iy intellekt texnologiyalarini rivojlantirish uchun 2025-yil 1-yanvardan boshlab Raqamli texnologiyalar vazirligiga 5 yil muddatga 50 million AQSh dollari miqdorida foizsiz kredit ajratilishini ta’minlaydi.
Prezident qarori bilan sun’iy intellekt asosida yaratilgan dasturiy mahsulotlar va ko‘rsatiladigan xizmatlar hajmini 1,5 mlrd dollarga yetkazish ko‘zda tutilmoqda.
O‘zA axborot agentligi sun’iy intellektga asoslangan virtual suxandon Sobira Xoldarovani taqdim etdi. U yangiliklarni to‘qqizta tilda yetkazadi. Uni yaratish uchun jurnalist Dildora Abduxalilovaning prototipidan foydalanilgan.
Prezidentga olib kirilgan taqdimotda sun’iy intellekt bo‘yicha qonunchilik bazasini yaratish taklif qilindi. SI texnologiyalari markazini tashkil qilish, bank-moliya sohasida SIni qo‘llashni kengaytirish, bu bo‘yicha kadrlar tayyorlash masalalari muhokama qilindi.
Soliq qo‘mitasi sun’iy intellektga asoslangan DavrOn nomli virtual yordamchini ishga tushirdi. U soliq to‘lovchilarga tegishli ma’lumotlar va soliq va soliqqa tortish masalalari bo‘yicha personal maslahatlar berishi mumkin. Bu qo‘mitaning SIga asoslangan uchinchi xizmatidir.
Google Build with AI for Sustainable Growth dasturi doirasida bir qator hakaton va seminarlar o‘tkazib, dasturchilarni barqaror rivojlanish muammolarini, jumladan, ekologiya, suv va yer resurslarini muhofaza qilish hamda havo sifatini yaxshilashda o‘z mahsulotlari bilan ishtirok etishga taklif qiladi.
Yevropa Ittifoqi Kengashi sun’iy intellektdan foydalanishni tartibga soluvchi dunyodagi birinchi qonunni ma’qulladi. Uning asosida xavf-xatar asnosidagi yondashuv yotadi: jamiyat uchun xavf qanchalik yuqori bo‘lsa, qoidalar shunchalik qattiqroq bo‘ladi. Hujjat bir oydan keyin kuchga kiradi.
Yevropa parlamenti sun’iy intellektdan foydalanishni tartibga soluvchi qonunni ma’qulladi. Bu dunyodagi bunday miqyosdagi birinchi qoidalar to‘plami hisoblanadi. Hujjat fuqarolarning huquqlariga tahdid soluvchi SI tizimlaridan foydalanishni taqiqlaydi, shuningdek, SI tarkibini aniq belgilashni talab qiladi.
XVJ ma’lumotlariga ko‘ra, sun’iy intellekt texnologiyalari almashtirish yoki o‘rnini to‘ldirish orqali dunyodagi jami ish joylarining 40 foiziga ta’sir qiladi. Rivojlangan iqtisodlar sun’iy intellektdan foyda olishda yaxshiroq imkoniyatlarga ega, bu esa global tengsizlikni yomonlashtirishi mumkin.
Collins English Dictionary tuzuvchilari yil so‘zi sifatida sun’iy intellekt (artificial intelligence)ning qisqartmasi bo‘lgan AI atamasini tanladi. Nepo baby, ultra-processed va debanking so‘zlari ham yil so‘zi uchun da’vogarlar orasida qayd etildi.
O‘zbekiston va YUNESKO tomonidan sun’iy intellekt sohasida etikani targ‘ib qilish orqali ilmiy muloqotni rag‘batlantirish maqsadida Abu Rayhon Beruniy nomidagi xalqaro mukofot ta’sis etildi.
Qozog‘iston Fan va oliy ta’lim vazirligi kelgusi yildan mamlakat universitetlarida talabalarning sun’iy intellekt bo‘yicha asosiy ko‘nikmalarni o‘zlashtirishlari uchun ushbu yo‘nalish bo‘yicha majburiy kurslarni yo‘lga qo‘yishni rejalashtirmoqda.
Xalqaro mehnat tashkiloti tadqiqoti ko‘pchilik ish o‘rinlari faqatgina qisman avtomatlashtirilishi hamda ChatGPT kabi generativ sun’iy intellekt ish o‘rinlarini egallamasligi, balki ularni to‘ldirishini ko‘rsatdi. Kanselyariya ishlari ko‘proq xavf ostida.
Yevropa parlamenti sun’iy intellektdan foydalanishni tartibga soluvchi qonun loyihasini qabul qildi. Hujjat SI yordamida yuzni tanishni taqiqlaydi va ChatGPT kabi chat botlarga kontentni kompyuter yaratayotganidan ogohlantirish talabi qo‘yiladi.
OpenAI va Google DeepMind kabi texnologik kompaniyalarning bir guruh olimlari va rahbarlari o‘z texnologiyalari xavfini pandemiya hamda yadro urushiga qiyosladilar va insoniyatning “yo‘q bo‘lib ketish xavfi” haqida ogohlantirdilar.
To‘rtinchi sanoat inqilobining sun’iy intellekt kabi texnologiyalaridan foydalanish O‘zbekistonda to‘qimachilik va tikuvchilik sanoatida 100 mingta, qurilish sohasida 334 mingta yangi ish o‘rni yaratish imkonini beradi. Bu borada Osiyo taraqqiyot bankining yangi tadqiqotida so‘z borgan.
JSST tibbiyotda ChatGPT, Bard va shunga o‘xshash platformalar bilan ishlashda xavflarni o‘rganishga chaqirdi. Tashkilot, ayniqsa, sun’iy intellektga ega chatbotlar tomonidan yaratilishi mumkin bo‘lgan yolg‘on ma’lumotlardan xavotirda.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting